موانع کمال در مثنوی معنوی

سلام 

این هم خلاصه ای از بررسی موانع معرفتی در مثنوی تالیف محمد علی خالدیان 

بررسی موانع معرفتی  و  عملی کمال

الف ) موانع معرفتی (نظری)

1-کفر: نپذیرفتن توحید و یگانگی خدا

2-شرک : شریک قائل شدن برای خدا  (شرک جلی :عبادت بت ها ، شرک خفی  ریا درعبادت)

3- نفاق : ظاهر و باطن افراد یکی نباشد.

4-جبر : جبرگرایی به مرور باعث درماندگی انسان می شود.

5- یاس : یاس فلسفی تحت تاثیر  (ادبیات عرب) و (استبداد حاکم)

6- فرافکنی : ما بخش های نامطلوب شخصیت خودمان را به دیگران نسبت می دهیم.

7 - کینه :

8- شهرت و نام ونشان: چون مایه غرور می شود باید از آن اجتناب کرد.

9- رهاکردن اصل و توجه به فرع : (داستان چهار نفر برای نام نهادن به انگور)

10- حسد : از رذایل درونی :شخص حسود آرزو دارد که فرد مورد نظر او نعمتی را که دارد از دست بدهد و جز به از دست دادن نعمت او ، خشنود نمی شود.

11- تکیه بر حواس ظاهر : اگر انسان به دستورات الهی عمل کند و وجود خود را با ریاضت صیقل دهد به ماورای عالم حس را پیدا می کند و آفرینش را درک خواهد کرد.

12- مکر و فریب : مکری که حاصلش مقید ماندن در حبسگاه عالم حس باشد ( مکر وزیر جهود)

13- استدلال عقلی : توقف در دلیل مایه ی حجاب مدلول می شود .

14- عقل جزوی : نیروی ادراک ،تمیز حق از باطل. برای تکامل عقل جزوی باید از عقل کلی (پیر) استفاده نمود.

15- وهم و خیال : کسی که در کار دنیا فرو رفته گرفتار وهم و خیال است.

16- تقلید : که سدّ جامعیت روح و مانع تکمیل نفس و پرده شهود است.

17- توقف در اسباب زنجیر به هم پیوسته ی علت های ظاهری روپوشی بیش نیستند .که سالک نباید بدان توجه کند چرا که از نظر عارفان کار خداوند متوقف و وابسته به علت نمی باشد.

18- دانش غیرشهودی : حکمتی که زاده ی خیال باشد از نور حق خالی است و باید آن را دور انداخت.(داستان نحوی و کشتیبان)

19- پیروی از هوی و هوس : کسی که مستغرق شهوت گشت در کار دنیا و دین به جایی نمی رسد .

20-هشیاری و بیداری بدون دین : که باعث افسردگی و کسالت می شود(سکولار)

21- طعنه زدن به عارفان : (داستان اصحاب فیل )که نتیجه اش بدنامی و رسوایی است.

22- جهل : جهالت منشا تمام گرفتاری های بشر است.

جهل بسیط :ندانستن چیزی که مقدمه یادگیری است.

جهل مرکب :شخص نادانی که متوجه نادانی خود نباشد.

23- غفلت : اگر غفلت استمرار یابد انسان با حیوان هم پایه می شود.

24- غم و اندوه : شادمانی عامل مقبولیت و موفقیت است غمناکی هم مانع سعی وعمل است.

ب) آفات عملی کمال

1- دل بستن دنیا: ثروت بسیار زیاد باعث لغزش می شود مگر در نوادری از اولیا

2- مقام پرستی : انسان مستغنی سربر طغیان برخواهد داشت و به بقیه افراد به چشم بنده می نگد .

3- تکبر :که زاده خودنشناسی و فکر نکردن در فرداهای زندگی و سرانجام بشر است.

4- پیروی از هوای نفس :(قصه اژدها ومارگیر ) آفتاب عراق (مال وثروت)وقتی بر اژدهای نفس بتابد تو را قربانی  می کند.

5- همنشینی با نادرستان :از احمقان بگریز چون عیسی گریخت / صحبت احمق بسی خون ها بریخت

6- فقدان رهبر معنوی : انسان با تمام قدرتی که دارد از هواهای نفسانی در امان نیست و بدون مرشد گمراه خواهی شد.

7- ستم : (داستان شیر و نخجیران)چاه تاریک (ظلم)، شیر(شیر ستمگری است  که سرانجام ستمکاران چون سرانجام اوست)

8- پشیمانی بر گذشته : تعلق دل به گذشته و آینده بنده را از خدا دور می کند و باعث از دست دادن این لحظه (نقد)می شود.

9- مدح و تملق :با مدح فرد ستایش شده مغرور می شود و غرور بی احتیاطی به بار می آورد و نتیجه آسقوط است.

10- حفظ ننمودن اسرار: کتمان سرّ باعث می شود زود تر به هدف خود برسی.

11- دانش را به نااهلان تعلیم دادن : علم بی مهار در دست آدمی چون شمشیری است به دست راهزن.

12-ظاهر نگری :فریب ظاهر را مخورید .  وهم  و  فکر و حس وادراک  شما /همچو نی دان مرکب کودک . ندگان هل!

13- غیبت : گوشت های بندگان حق خوری  / غیبت ایشان کنی کیفر بری.

14- تکبر: کبر زشت واز گدایان زشت تر / روز برف و سرد و آنگه جامه تر

حضرت رسول(ص) می فرماید:اعوذ بک من نفخه الکبر

15- انسان فقط به دیگران مشغول شود و از کار خود غافل بماند (سپردن کار خود به دیگران جز زیان حاصلی ندارد) داستان خر برفت خربرفت خربرفت  و داستان صوفی و بهیمه ی خویش

16- عمل ننمودن به دستورات الهی :مقصود از عبادات :

-تزکیه

- چشیدن طعم حرکت و تکامل

- اتحاد انسان ها با یکدیگر

- هماهنگی با پدیده هاینظام هستی

با بی توجهی به اعمال عبادی روزنه معرفت حق را برخود می بندیم

17- انجام اعمال قبیح : گناهان کبیره  واصرار بر گناه صغیره همه  و همه از آفات عملی کمال  انسان هستند.

تلخیص از کتاب (بررسی موانع معرفتی در مثنوی تالیف محمد علی خالدیان )

تهیه و تنظیم :غلامرضا عبادی